Odkryj Kąpiele Leśne

Potencjał turystyczny, jaki mają Kąpiele Leśne jest olbrzymi. Baza przewodników oraz  obiektów oferujących Kąpiele Leśne z roku na rok powiększa się. Oferta jest coraz bardziej przemyślana i kierowana do turystów, którzy szukają tak dzisiaj potrzebnego relaksu, aktywności i ochrony zdrowia. Już w 2017r. zwracali na to uwagę polscy badacze Artur Rutkiewicz oraz Monika Hulewicz w swojej pracy naukowej. Kąpiele Leśne są doskonałą formą promocji regionu. Mieszkam na Pomorzu Zachodnim więc mojemu sercu bliskie są właśnie te tereny. Drawieński i Woliński Park Narodowy są absolutnie przyrodniczymi perełkami w skali całego kraju. Do tego siedem parków krajobrazowych, w których nie zabraknie zapierających dech w piersi widoków, pomnikowych drzew, polodowcowych jezior, meandrujących rzek, rezerwatów przyrody oraz wielu kilometrów tras turystycznych. W mojej ukochanej Puszczy Bukowej, przylegającej do granic Szczecina, powstała w 2019 roku pierwsza w Polsce ścieżka edukacyjna Kąpieli Leśnych. Zaś Szczecin jest najbardziej zielonym miastem w Polsce oferującym piękne widoki i odpoczynek w dużych parkach miejskich oraz przylegających do Szczecina lasach.  W 2021 i 2022 roku miałem przyjemność opowiadać o zachodniopomorskich walorach przyrodniczych na Festiwalu podróżniczym " Siedem Stron Świata" w Łowiczu Wałeckim. (zdjęcie obok). Festiwal odbywa się w agroturystyce Siedem Ogrodów. Znajdą tam państwo Chatę Drwala, którą właściciele zaprojektowali na wzór leśnej chaty zbudowanej w 1845 roku przez Henrego Davida Thoreau - sławnego pisarza, poety i filozofa.  Pisarz zamieszkał w niej na 2 lata, kontemplując przyrodę i pisząc jedno z najwspanialszych dzieł o kontakcie człowieka z naturą  pt." Walden".

Polecana literatura:

"Przyroda Pomorza Zachodniego" Tomasz Heese.

"Walden" Czyli życie w lesie. Henry David Thoreau.

Kąpiele Leśne są praktyką prozdrowotną, profilaktyczną, wspierająca różne formy aktywności, terapie i rehabilitacje. Jest to również forma turystyki zdrowotnej coraz bardziej popularnej na świecie. Turyści coraz częściej zwracają uwagę na zdrowy styl życia, ochronę zdrowia. Kąpiele Leśne łączą ze sobą te dwa aspekty. Dla wielu uczestników warsztatów najważniejszą jednak informacją jest to, że Kąpiele Leśne stymulują układ odpornościowy. Chronią organizm przed groźnymi wirusami oraz złośliwymi komórkami. Według dr. Qing Li z Nipon School of Tokyo już po dwóch godzinach spaceru w lesie, można zaobserwować znacznie zwiększoną ilość i aktywność białych krwinek z grupy NK - Natural Killers. Te białe krwinki za pomocą białka zwanego perforyną oraz enzymów, niszczą niepożądane wirusy oraz złośliwe komórki. Taką aktywację układu odpornościowego zawdzięczamy związkom lotnym zwanymi fitoncydami. Związki te są częścią atmosfery lasu i są wytwarzane głównie przez drzewa.

Polecana literatura:

"Shinrin Yoku. Sztuka i teoria kąpieli leśnych" dr Oing Li.

"Lasoterapia" dr Katarzyna Simonienko

W Polsce działa ok. pięćdziesięciu przedszkoli leśnych, a także szkoła podstawowa Puszczyk w Białymstoku. Rozwijają się klubiki i stowarzyszenia oferujące zajęcia dla najmłodszych na łonie natury. W Europie jest to już wieloletni standard. Kraje takie jak Dania, Szwecja, Norwegia, Anglia, Szkocja, Hiszpania kładą olbrzymi nacisk na integrację najmłodszego pokolenia z naturą. W leśnych szkołach, aż 80 % czasu dzieci spędzają poza murami budynków. Wśród drzew, na świeżym powietrzu, dostarczają ważnych dla młodego organizmu związków organicznych, mikroelementów,  mikroflory, czystego tlenu. Mając styczność ze światem mikroorganizmów oraz bakterii, które uodparniają organizm, chronią go długofalowo przed groźnymi wirusami. Ekspozycja na naturalne środowisko leśne ma znaczący wpływ na prawidłowy rozwój dziecka. Dzieci w leśnych szkołach wykazują większą samodzielność, szerszą kreatywność, lepszą pamięć, poprawną koncentrację i uważność. Dzięki zdobytej wiedzy przyrodniczej znacznie lepiej rozumieją procesy zachodzące na naszej planecie, ale także procesy zachodzące w nich samych, co skutkuje dobrym stanem emocjonalnym, który jest tak bardzo istotny w młodym wieku.

Polecana literatura:

"Lasoterapia z dziećmi" oraz "Lasoterapia dladla Dzieci" autorstwa Agaty Preuss i Doroty Zaniewskiej.

"Ostatnie dziecko Lasu" Richad Louv.

Praktyka Kąpieli Leśnych jest prosta w swoim założeniu. Dostępna dla każdego przez 12 miesięcy w roku. Jest doskonałą formą wsparcia w pracy z osobami z niepełnosprawnościami. Przewodnik zawsze dopasowuje trasę i program pod konkretną grupę. W tym przypadku (zdjęcie obok) warsztaty dla osób niewidomych odbyły się w parku miejskim. Wszędzie tam, gdzie rosną drzewa jest świeże powietrze i przestrzeń wolna od hałasu. Możemy doświadczać pozytywnego wpływu środowiska leśnego na nasz organizm. Najlepszym tego przykładem jest Japonia, gdzie Kąpiele Leśne wpisały się na stałe w profilaktykę społeczną. Obecnie w Japonii działa ponad sześćdziesiąt profesjonalnych ośrodków Shinrin Yoku. Inwestorem tego kosztownego przedsięwzięcia jest rząd Japonii który doskonale zdaje sobie sprawę, jak ważną rolę w życiu człowieka pełni natura.

Polecana literatura :

"Natura Leczy" Florence Williams.

"Terapia Lasem w Badaniach i praktyce" Katarzyna Simonienko

Intuicja jest naszym naturalnym, wewnętrznym kompasem. Drogowskazem wskazującym właściwą drogę. Nauka natomiast jest potwierdzeniem naszych intuicyjnych odczuć. Tak właśnie jest w przypadku Kąpieli Leśnych. Nauka potwierdza intuicyjne odczucia względem naszej bliskiej więzi i współzależności z Naturą. Doskonale opisuje to termin "biofilii", który sformułował w 1973r znany filozof i psychoanalityk Erich Fromm. Później temat rozwinął sławny biolog Edward Osbourne Wilson w swojej pracy" Biophilia" Zdobyta wiedza jest przekazywana szerszej społeczności poprzez publikacje naukowe, literaturę, szkolenia itd. Doskonałym tego przykładem jest najsławniejszy leśnik na tej planecie - Peter Wohlleben. Autor wielu leśnych bestsellerów. W 2022r miałem zaszczyt poznać Petera Wollhebena osobiście, w jego leśnej akademii w Wershofen w Niemczech (zdjęcie obok). Wyjątkowe spotkanie i olbrzymia wiedza przekazana od prawdziwego mistrza leśnej edukacji. Analogicznie - w lesie również mamy system przekazywania wiedzy. Najstarsze drzewa, drzewa matki przekazują ważne informacje swoim młodym siewką poprzez system mikoryzy. Mikoryza jest często nazywana leśnym internetem (zobacz Wood Wide Web) Co ciekawe, pierwszy na trop tego niesamowitego zjawiska wpadł polski naukowiec Franciszek Kamieński w 1883r. 

Polecana literatura:

" W poszukiwaniu matki drzew" Suzanne Simard.

" Biophilia" Edward Osbourne Wilson.

"Dotknij, poczuj, zobacz" Peter Wohlleben.

"Sekretne życie drzew" Peter Wohlleben.

Jednym z najważniejszych profitów Kąpieli Leśnych jest wpływ tej praktyki na zdrowie psychiczne. Wieloletnie badania prowadzone przez profesora Yoshifumi Myazaki,  dr. Qing Li czy lekarza psychiatrę Susan Stuart Smith, wykazały, że ekspozycja na środowisko leśne znacząco wpływa na obniżenie hormonów stresu takich jak kortyzol, czy adrenalina. Za pomocą takich narzędzi jak kwestionariusze oceny nastroju POMS zaobserwowano znaczącą redukcję niepokoju, gniewu, smutku, napięcia, znużenia, agresji, wrogości, zakłopotania, lęku. Kąpiele Leśne mogą okazać się pomocne w leczeniu depresji. Pomagają przy przewlekłych stanach zmęczenia, stanach lękowych, uzależnieniach, ADHD. Środowisko leśne dysponuje całą gamą naturalnych środków antydepresyjnych. Na przykład związki lotne, takie jak fitoncydy, potrafią wywołać dobry nastrój. Bakterie glebowe - mycobacterium vaccae podnoszą stężenie serotoniny. Kolor zielony uspokaja i wycisza. Natężenie światła, wzory fraktalne, kolory, dźwięki, zapachy, których doświadczamy podczas Kąpieli Leśnych mają konkretny wpływ na zdrowie psychiczne.

Polecana literatura:

"Nerwy w Las" dr Katarzyna Simonienko

"Kwitnący umysł. O uzdrawiającej Mocy Natury" Sue Stuart-Smith

"Shinrin Yoku. The Japanese way of forest bathing for health and relaxation"  Yoshifumi Myazaki.

Na zdjęciu obok jedne z pierwszych Kąpieli Leśnych w Polsce. Część osób z tej grupy w późniejszym czasie została przewodnikami kąpieli leśnych. Tworzą własne programy i warsztaty. Przekazują wiedzę dalej. Natura uczy nas jak pracować w grupie, jak budować projekty wspólnymi siłami, jak skutecznie przekazywać informację i wiedzę. Analogie ze światem przyrody pokazują nam, że siła tkwi w grupie. Kąpiele leśne pozwalają zajrzeć do tego ciekawego świata. Stajemy się świadomi jak ważne są dla nas relacje z innymi ludźmi. Doświadczamy poczucia jedności z całością, z grupą, z rodziną, i oczywiście naturą. 

Polecana Literatura:

"Pieśń Ziemi" Rdzenna mądrość, wiedza naukowa i lekcje płynące z natury. Robin Wall Kimmerer.